Qırğızıstan Prezidenti Sadır Japarovun Çinə Səfəri və Strateji Layihələr
Qırğızıstan prezidenti Sadır Japarov, Çin sədri Si Cinpinin dəvəti ilə 4-7 fevral 2025-ci il tarixlərində Pekində rəsmi səfərdə olacaq. Səfər çərçivəsində liderlər nəqliyyat, kommunikasiya və enerji sahələrində mühüm əməkdaşlıq layihələrini müzakirə edəcəklər.
Çin-Qırğızıstan-Özbəkistan Dəmir Yolu Layihəsi
Son illərin ən mühüm infrastruktur layihələrindən biri olan Çin-Qırğızıstan-Özbəkistan dəmir yolu Mərkəzi Asiyanı Avropa və Yaxın Şərq bazarlarına bağlamaq üçün strateji əhəmiyyət daşıyır. Bu layihə ilə:
- Kaşqar-Cəlalabad-Əndican marşrutu boyunca yeni nəqliyyat koridoru yaradılır.
- 4 milyard insana xidmət edəcək ticarət və yük daşımalarına imkan yaranır.
- Tranzit logistika inkişaf edir, gəlirlər artır, nəqliyyat xərcləri azalır.
Dəmir yolunun eni ilə bağlı mübahisələrə baxmayaraq, Çin və Özbəkistan razılığa gəlib. Məkmal stansiyasına qədər 1435 mm, ondan sonra 1520 mm enli xətt çəkiləcək. Bu isə tranzit daşımalarının rahatlığını artıracaq və Qırğızıstanı nəqliyyat mərkəzinə çevirəcək.
Bu dəhliz Rusiya ərazisini yan keçərək Çin və Avropanı birləşdirən alternativ marşrut rolunu oynayır və Pekinin Mərkəzi Asiyada nüfuzunu artırır.
Çinin Qırğızıstana İqtisadi Təsiri və Yeni Layihələr
Çin-Qırğızıstan-Özbəkistan dəmir yolu ilə yanaşı, Çin Qırğızıstanın enerji və infrastruktur sektorlarına sərmayə qoymağa davam edir.
- Barskoon-Uçturfan-Aksu avtomobil yolu layihəsi çərçivəsində yeni Bedel keçid məntəqəsi açılacaq. Bu keçid iki ölkə arasındakı nəqliyyat və ticarət əlaqələrini gücləndirəcək.
- Narın çayı üzərində Kazarman Su Elektrik Stansiyası tikiləcək. Layihənin dəyəri 2,4-3 milyard dollar qiymətləndirilir.
- Qızıl-Ompol yatağında titanomagnetit hasilatına başlanılacaq.
Bütün bu layihələr sayəsində Qırğızıstan hər il 200 milyon dollardan çox gəlir əldə edəcək və Çin Mərkəzi Asiyada əsas investisiya tərəfdaşına çevriləcək.
Rusiya və Cənub Nəqliyyat Dəhlizi
Moskva, Qırğızıstanın Çinə və digər Asiya ölkələrinə giriş qapısı kimi artan əhəmiyyətini anlayaraq, alternativ nəqliyyat marşrutları üzərində işləyir. Cənub Nəqliyyat Dəhlizi, Qırğızıstan və Özbəkistan üzərindən Türkmənistan və Xəzər dənizi vasitəsilə Rusiyaya yük axınlarını yönləndirməyi hədəfləyir.
Qırğızıstanın nəqliyyat təcridindən çıxması, infrastrukturunun inkişafı və beynəlxalq bazarlara çıxışı ölkə iqtisadiyyatını gücləndirəcək.
